Ως ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια, με ρωτάνε πολύ συχνά τι ακριβώς συμβαίνει στην θεραπεία. Επειδή, δυστυχώς, το να πάει κανείς σε ένα ψυχολόγο συνοδεύεται από κάποιο στίγμα ακόμα, δεν συμβαίνει συχνά να μιλάνε ανοιχτά για αυτό το θέμα. Ο τρόπος με τον οποίο απεικονίζουν τα ΜΜΕ τη θεραπεία μάλλον περιπλέκει την εικόνα περισσότερο, δείχνοντας τους ψυχολόγους ως απόμακρους, με χαλαρά όρια, να δίνουν συμβουλές ή να ανταποκρίνονται σε οτιδήποτε λέει ο θεραπευόμενος με το «εσύ πώς νιώθεις γι’ αυτό;».
Σίγουρα οι ψυχολόγοι βοηθάνε τους θεραπευόμενούς τους να εξετάσουν σε βάθος τα συναισθήματά τους, αλλά αυτό είναι μόνο ένα κομμάτι του παζλ. Σε αντίθεση με τον ιατρικό κλάδο που υπόσχονται και προσφέρουν σχεδόν άμεση ανακούφιση από τα συμπτώματα, η θεραπεία είναι μια διαδικασία. Παρατηρώντας και εξερευνώντας αυτή τη διαδικασία, αναπτύσσεται η προσωπική γνώση, και δημιουργούνται οι κατάλληλες προϋποθέσεις για να προβάλλουν νέοι τρόποι με τους οποίους αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα. Είναι μια εσωτερική αλλαγή που συμβαίνει με την πάροδο του χρόνου.
Υπάρχουν λοιπόν πολλοί μύθοι και παρανοήσεις γύρω από τη θεραπεία. Απαντώντας σε κάθε μου ανάρτηση σε μία από τις ερωτήσεις που μου κάνουν πιο συχνά, ελπίζω να σας βοηθήσω να αποκτήσετε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του τι να περιμένετε αν αποφασίσετε να ξεκινήσετε θεραπεία αλλά και πως θα επιλέξετε τον κατάλληλο θεραπευτή για εσάς.
«Τρελή» είμαι για να πάω σε ψυχολόγο;
Μία ρητορική ερώτηση που έχω ακούσει πάρα πολλές φορές σε συζητήσεις από ανθρώπους όλων των ηλικιών και που συντηρεί το στίγμα που, δυστυχώς σε μεγάλο βαθμό, υπάρχει ακόμα και σήμερα για κάποιον που επισκέπτεται έναν ειδικό ψυχικής υγείας.
Οι άνθρωποι επισκέπτονται μία ψυχολόγο για ποικίλους λόγους. Κάποιοι μπορεί να παλεύουν με τη κατάθλιψη ή το άγχος για χρόνια, ενώ άλλοι μπορεί να έχουν βρεθεί σε μία δύσκολη ή στρεσογόνο κατάσταση εκείνο το διάστημα.
Ενώ κάποιοι ψυχολόγοι έχουν ειδικευτεί για να δουλεύουν με σοβαρές συναισθηματικές διαταραχές, όπως για παράδειγμα μείζων κατάθλιψη, διαταραχές της προσωπικότητας (π.χ. σχιζοφρένεια, διπολική διαταραχή), οι περισσότεροι θεραπευτές βοηθάμε τους θεραπευόμενούς μας να δουλέψουν και να ξεπεράσουν πολύ πιο τυπικές, καθημερινές δυσκολίες, όπως να βελτιώσουν την αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση τους, να αναπτύξουν αποτελεσματικότερες γονικές δεξιότητες, να ενδυναμώσουν τους τρόπους αντιμετώπισης του άγχους τους, να έχουν υποστήριξη κατά τη διάρκεια μιας απώλειας ή πένθους, να θέλουν να μάθουν πώς να επικοινωνούν αποτελεσματικότερα με την/τον σύντροφό τους.
Πολύ συχνά βλέπω επίσης ανθρώπους που έχουν ανάγκη από υποστήριξη σε περιόδους χαράς, όπως κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας ενός γάμου, ή η απόκτηση του πρώτου τους παιδιού, γιατί οι μεγάλες αλλαγές στη ζωή μπορεί επίσης να προκαλέσουν άγχος, ακόμα και αν χαρακτηρίζονται «ευτυχισμένες» στιγμές.
Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι δεν χρειάζεται να έχετε κάποια σοβαρή συναισθηματική διαταραχή για να επισκεφτείτε ένα ψυχολόγο. Η θεραπεία προσφέρει έναν υποστηρικτικό χώρο για να κατανοήσετε όλες τις αλλαγές στη ζωή σας, μικρές και μεγάλες, να αναγνωρίσετε καλύτερα ποια είναι τα μοτίβα που ακολουθείτε σε περιόδους που είναι πιο δύσκολες για εσάς, και πάνω από όλα να εξερευνήσετε και να γνωρίσετε καλύτερα τον εαυτό σας.
Γιατί να πληρώσω κάποιον, και μάλιστα αρκετά λεφτά, απλά για να κάθεται και να με ακούει να μιλάω;
Ενώ το να ακούει συμπονετικά ένας θεραπευτής είναι σίγουρα μέρος της θεραπείας, οι ψυχολόγοι και οι ψυχοθεραπευτές έχουμε πτυχία, μάστερ και, κάποιοι από εμάς, διδακτορικά στην επιστήμη της ψυχολογίας και έχουμε περάσει χρόνια μελετώντας πως αλλάζουν οι άνθρωποι, τις διαπροσωπικές σχέσεις, πως τους επηρεάζει το περιβάλλον, πώς επιλύονται οι διενέξεις, και πώς επικοινωνούνε καλύτερα. Περνάμε χρόνια παρατηρώντας και εκπαιδεύοντας τους εαυτούς μας σε αυτά τα συστήματα, ώστε να μπορούμε να σας βοηθήσουμε να αποκτήσετε πρόσβαση σε εκείνο το κομμάτι του εαυτού σας που καταλαβαίνει τι κινεί τις συνήθειες και επιλογές σας.
Ένας άλλος λόγος που αποτρέπει κάποιους από το να ξεκινήσουν θεραπεία είναι το κόστος. Είναι γεγονός ότι μια 50λεπτή με 60λεπτη συνεδρία μπορεί να κοστίσει από €35 έως και €120, ανάλογα το θεραπευτή. Πολλά πράγματα είναι ακριβά τα οποία όμως τα δεχόμαστε σαν απαραίτητα, όπως για παράδειγμα το να προσλάβουμε ένα δικηγόρο όταν χρειαστεί. Η θεραπεία έχει σίγουρα ένα σημαντικό κόστος αλλά είναι μία επένδυση ζωής και τα οφέλη της είναι πραγματικά ανεκτίμητα. Άλλωστε μία ζωή την έχουμε και πόσο κρίμα θα ήταν να μην τη ζούμε στο μέγιστο των δυνατοτήτων μας και νιώθοντας ικανοποιημένοι με τον εαυτό μας;
Σε τι διαφέρει η ψυχοθεραπεία από το να μιλήσω σε μία φίλη/έναν φίλο μου;
Αυτή είναι ίσως η πιο συχνή ερώτηση που μου κάνουν. Σίγουρα, αν κάποιος δεν έχει ξαναπάει θεραπεία, αναρωτιέται πως γίνεται να νιώσει μεγαλύτερη ασφάλεια και άνεση να μιλήσει σε ένα άγνωστο απ’ ότι σε κάποιο καλό του φίλο. Η διαφορά είναι η εξής: οι φιλίες που έχουμε είναι πάντα υποκειμενικές και αμοιβαίες. Αυτό σημαίνει ότι όταν μοιράζεστε κάτι με κάποιον φίλο σας, με τη σειρά του θα μοιραστεί και ο φίλος σας κάτι σημαντικό για αυτόν. Μαθαίνετε προσωπικές πληροφορίες ο ένας για τον άλλο και είναι πάνω σε αυτό το κοινό μοίρασμα που χτίζεται η φιλία. Η θεραπευτική σχέση, ενώ είναι πολύ ζεστή και οικία, δεν είναι αμοιβαία με αυτόν τον τρόπο. Οι θεραπευτές σπάνια θα μοιραστούν γεγονότα της ζωής τους και αυτό γιατί είναι απαραίτητο για την θετική εξέλιξη της θεραπευτικής διαδικασίας να μην απασχολεί τον θεραπευόμενο τι μπορεί να αισθάνεται ο θεραπευτής. Φανταστείτε για παράδειγμα ότι θέλετε να μιλήσετε στη συνεδρία για το πόσο θυμώσατε με το αφεντικό σας εκείνη την ημέρα. Πόσο άνετα θα μπορούσατε να το κάνετε αυτό αν γνωρίζατε ότι ο θεραπευτής σας έχει πρόσφατα χάσει κάποιο αγαπημένο του πρόσωπο;
Επίσης η θεραπευτική σχέση δεν είναι υποκειμενική. Θέλετε για παράδειγμα, να πείτε στη γυναίκα σας ότι επιθυμείτε να αλλάξετε καριέρα. Η γυναίκα σας μπορεί να θέλει να είναι 100% υποστηρικτική αλλά να μην τα καταφέρνει και τόσο καλά γιατί παράλληλα έχει να αντιμετωπίσει και τις δικές της ανασφάλειες για το πώς μπορεί να επηρεάσει την οικογένειά σας μία τέτοια απόφαση. Η θεραπεία είναι μία μοναδική ευκαιρία να μοιραστείτε ειλικρινά τα συναισθήματά σας και τις επιθυμίες σας και να αναλύσετε αντικειμενικά τις συνέπειες αυτών για τη ζωή σας. Αυτό σημαίνει ότι έχετε τη δυνατότητα να επιλύσετε τα προβλήματά σας γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα.
Σε καμία περίπτωση δεν υποστηρίζω βέβαια ότι αν είστε ευλογημένος με φίλους και συγγενείς που σας βοηθάνε και σας στηρίζουν να μην μοιραστείτε τα όνειρά σας, τις ανησυχίες σας και τους στόχους σας μαζί τους. Είναι κομμάτι του δικτύου υποστήριξής σας και οι απόψεις αλλά και η ενθάρρυνση που μπορεί να σας προσφέρουν είναι πολύ σημαντικά.