Η ευγνωμοσύνη είναι ένα από τα «εργαλεία ευτυχίας» που διαθέτουμε όλοι μας οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας και όμως τείνουμε να το παραβλέπουμε. Για να καλλιεργήσουμε την ευγνωμοσύνη δεν χρειαζόμαστε λεφτά ούτε παίρνει πολύ χρόνο, μα τα προσωπικά οφέλη είναι τεράστια.
Έρευνες δείχνουν ότι η ευγνωμοσύνη σχετίζεται συστηματικά και σε μεγάλο βαθμό με επίπεδα μεγαλύτερης ευτυχίας, μας βοηθάει να νιώσουμε περισσότερα θετικά συναισθήματα, να απολαύσουμε τις καλές στιγμές, να βελτιώσουμε την υγεία μας, να αντιμετωπίσουμε δυσκολίες, και να χτίσουμε πιο δυνατές σχέσεις1.
Σε μία από αυτές, δύο ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Μαϊάμι ανέθεσαν σε τρεις ομάδες να γράφουν λίγες γραμμές κατά τη διάρκεια της εβδομάδας. Η 1η ομάδα έγραφε για πράγματα που τους συνέβησαν μέσα στην εβδομάδα και για τα οποία ένιωθαν ευγνωμοσύνη, η 2η ομάδα για πράγματα που τους συνέβησαν και τους εκνεύρισαν, και η 3η ομάδα για πράγματα που τους επηρέασαν χωρίς να δίνουν έμφαση στο αν ήταν θετικά ή αρνητικά. Μετά από 10 εβδομάδες οι συμμετέχοντες της 1ης ομάδας, που έγραφε με γνώμονα την ευγνωμοσύνη, ήταν πιο αισιόδοξοι, ένιωθαν καλύτερα για τη ζωή τους, ασκούνταν περισσότερο και πραγματοποίησαν λιγότερες ιατρικές επισκέψεις απ’ ότι οι συμμετέχοντες της 2ης ομάδας που επικεντρώνονταν σε γεγονότα που τους εκνευρίζανε2.
Επανειλημμένα έρευνες έχουν δείξει ότι απλές ασκήσεις όπως το να κρατάμε ένα ημερολόγιο ευγνωμοσύνης ή να γράφουμε γράμματα ευγνωμοσύνης μας βοηθάνε στο να αυξήσουμε την προσωπική μας ευεξία και να μειώσουμε τα αισθήματα κατάθλιψης την ώρα που τα κάνουμε, αλλά και ότι αυτά τα θετικά συναισθήματα αλλάζουν τον τρόπο που δουλεύει το μυαλό μας, κάνοντάς τα να παραμένουν για καιρό3,4.
Μπορούμε λοιπόν να σκεφτούμε το μυαλό μας σαν να έχει ένα «μυ ευγνωμοσύνης», ο οποίος, σαν τους υπόλοιπους μύες μας, δυναμώνει όσο περισσότερο τον εξασκούμε. Έτσι αν προσπαθήσουμε συνειδητά να αισθανθούμε ευγνωμοσύνη στην καθημερινότητά μας, μελλοντικά θα γίνεται αυθόρμητα με όλα τα οφέλη που τη συνοδεύουν.
Ένας από τους τρόπους να καλλιεργήσουμε και να εξασκήσουμε αυτόν το «μυ» είναι να κρατάμε ένα εβδομαδιαίο ημερολόγιο ευγνωμοσύνης. Δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος για να το κάνετε αυτό αλλά αν δεν ξέρετε πώς να ξεκινήσετε, σας δίνω παρακάτω μερικές συμβουλές για καθοδήγηση.
- Πρώτα απ’ όλα να σας πω ότι ο χρόνος που θα χρειαστεί να αφιερώσετε είναι 15 λεπτά το πολύ και όχι κάθε μέρα. Μιας και το μυαλό μας έχει την τάση να προσαρμόζεται και να θεωρεί ως δεδομένα τις επαναλαμβανόμενες θετικές εμπειρίες, καλύτερα είναι να γράφουμε 1-3 φορές την εβδομάδα.
- Σκοπός της άσκησης είναι όχι απλά να θυμηθείτε ένα ευχάριστο γεγονός, εμπειρία, άτομο, πράγμα στη ζωή σας, αλλά να νιώσετε και τα ευχάριστα συναισθήματα που το συνοδεύουν.
- Γράψτε και όχι απλά σκεφτείτε εώς 5 πράγματα για τα οποία νιώθετε ευγνώμων. Αυτά μπορεί να είναι από κάτι σχετικά ασήμαντο – το νόστιμο μπισκότο που μου έδωσε ο συνάδελφός μου το πρωί- εώς κάτι πολύ σημαντικό –γέννησε η αδερφή μου ένα υγιέστατο αγοράκι.
- Προσπαθήστε να είστε όσο πιο συγκεκριμένοι μπορείτε για να βοηθήσετε και τον εαυτό σας να νιώσει τα συνοδευόμενα συναισθήματα. Δηλαδή, καλύτερα να γράψετε: «είμαι ευγνώμων για τη σούπα που μου έφτιαξε ο σύντροφός μου την Τρίτη που ήμουν άρρωστη» από «είμαι ευγνώμων για το σύντροφό μου».
- Δείτε τα καλά πράγματα, άτομα, εμπειρίες ως δώρα. Προσπαθήστε να φανταστείτε πως θα ήταν η ζωή σας χωρίς αυτά και προσπαθήστε να νιώσετε ευγνωμοσύνη για ό,τι αποφύγατε, αποτρέψατε, ή μετατράπηκε σε κάτι θετικό τελικά. Μην θεωρείτε την καλή σας τύχη δεδομένη.
- Αναθεωρείστε και επαναλάβατε. Όποτε χρειαστεί να επαναλάβετε κάποιο άτομο, ή γεγονός, προσπαθήστε να το δείτε από άλλη οπτική γωνία και να επικεντρωθείτε σε κάποια άλλη λεπτομέρεια.
Αν αποφασίσετε να το ξεκινήσετε, δεσμευτείτε στο να αφιερώνετε τον λίγο χρόνο που χρειάζεται και με τον καιρό θα δημιουργήσετε τον δικό σας «οδηγό ευτυχίας», στον οποίο θα μπορείτε να ανατρέχετε τις μέρες που δεν θα αισθάνεστε και τόσο καλά.
- Sansone RA, et al. “Gratitude and Well Being: The Benefits of Appreciation,” Psychiatry (Nov. 2010): Vol. 7, No. 11, pp. 18–22.
- Emmons RA, et al. “Counting Blessings Versus Burdens: An Experimental Investigation of Gratitude and Subjective Well-Being in Daily Life,” Journal of Personality and Social Psychology (Feb. 2003): Vol. 84, No. 2, pp. 377–89.
- Seligman MEP, et al. “Empirical Validation of Interventions,” American Psychologist (July–Aug. 2005): Vol. 60, No. 1, pp. 410–21.
- Kini P, et al. “The effects of gratitude expression on neural activity,” NeuroImage (Mar 2016): Vol.128, pp. 1-10.